เหตุใดเราถึงสะดุ้งตื่นในตอนที่เรากำลังนอนหลับ

ทุกคนคงเคยประสบกับอาการนอนกระตุกหรือสะดุ้งตอนนอนในช่วงใดช่วงหนึ่งของชีวิต นั่นเป็นช่วงเวลาที่คุณสะดุ้งตื่นขึ้นเนื่องจากการขยับของกล้ามเนื้อที่กะทันหัน อาจมีตั้งแต่การกระตุกเล็ก ๆ ไปจนถึงอาการชัก ซึ่งทำให้คุณลุกขึ้นมานั่งตัวตรงอยู่บนเตียง ถึงแม้ว่าปกติแล้วหลังจากนั้นไม่นานเราก็จะผล็อยหลับไปได้อีกครั้ง แต่มันก็ทำให้เราสงสัยว่าสิ่งนี้มันเกิดขึ้นได้อย่างไร

ชีวิตสดใสเราได้ศึกษาหัวข้อนี้ให้กับคุณและอยากให้ความกระจ่างว่าทำไมจู่ ๆ เราก็เด้งตัวขึ้นจากเตียงก่อนจะผล็อยหลับไป

โดยปกติแล้วสมองจะทำให้คุณเป็นอัมพาตระหว่างที่นอนหลับ

บางทีสิ่งสำคัญอันดับแรกที่ต้องเข้าใจก็คือทำไมเราถึงไม่เคลื่อนไหวในระหว่างที่นอนหลับตามปกติ เพราะถึงแม้เราจะมีความฝันที่สดใสมากที่สุด เราก็จะตื่นขึ้นมาในจุดเดียวกับที่เรานอนหลับไปโดยไม่รู้ตัว สิ่งนี้เกิดขึ้นเพราะมีสารเคมีที่ปล่อยออกมาในสมอง ซึ่งปิดเซลล์ที่ช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้ ดังนั้นแม้ว่าสมองของคุณจะทำงานอย่างแข็งขัน แต่กล้ามเนื้อในร่างกายของคุณก็ยังคงเป็นอัมพาตอยู่ดี

สิ่งนี้เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนผ่านระหว่างความรู้สึกตัวกับความง่วงนอน

เพื่อให้เข้าใจว่าทำไมบางครั้งเราถึงดูไม่เป็นอัมพาตไปโดยสมบูรณ์ ให้เรามาดูว่าจริง ๆ แล้วมันเกิดอะไรขึ้นในสมองกันแน่ คือมีระบบหลัก 2 ระบบที่ควบคุมชีวิตปกติ อย่างแรกเรียกว่าระบบที่เป็นตัวกรองข้อมูลต่าง ๆ ที่ไม่สนใจทิ้งไปและเป็นส่วนที่ควบคุมกระบวนการทางสรีรวิทยาพื้นฐาน อย่างเช่นการหายใจ เมื่อระบบนี้มีกำลังเต็มที่ เราจะรู้สึกตื่นตัวและไม่พักผ่อนในขณะเรากำลังตื่นอยู่ ส่วนระบบที่ตรงข้ามกับระบบนี้คือ เวนโทรแลเทอรัล พรีออปติก นิวเคลียส (ventrolateral preoptic nucleus) ที่กระตุ้นให้ง่วงนอน โดยสมองส่วนนี้ปล่อยสารเคมีที่ปิดความสามารถในการขยับกล้ามเนื้อของคุณ และตอนนี้เมื่อคุณเข้านอน สมองของคุณจะสลับจากสภาวะรู้สึกตัวเป็นสภาวะง่วงนอน แต่วิธีนี้ไม่ได้เป็นเหมือนกับสวิตช์ “เปิด-ปิด” เพราะในความเป็นจริงแล้ว คุณคิดได้ว่ามันเป็นเหมือนกับกลไกแบบเลื่อนที่เลื่อนผ่านจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่งมากกว่า

แต่บางครั้งสมองของคุณก็กำลังต่อสู้เพื่อควบคุมระหว่างโลกแห่งความจริงกับโลกแห่งความฝัน

การเปลี่ยนผ่านนี้ไม่ได้ดำเนินไปอย่างราบรื่นเสมอไป เมื่อเกิดข้อผิดพลาด สมองของคุณจะต่อสู้เพื่อควบคุมระหว่างโลกแห่งความจริงกับโลกแห่งความฝัน ตัวอย่างเช่น เมื่อคุณฝันว่ากำลังเตะฟุตบอล แต่จู่ ๆ กลายเป็นว่าคุณเตะคนที่นอนข้าง ๆ คุณแทน สิ่งนี้ไม่ได้ปลุกคุณเสมอไป แต่เมื่อการเคลื่อนไหวนั้นแรงมากพอ มันก็จะปลุกคุณให้ตื่นขึ้นได้

นี่อาจเกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาตอบกลับโดยอัตโนมัติของสัตว์กลุ่มไพรเมตของคนเรา

แนวคิดหนึ่งที่เป็นที่นิยมว่าทำไมเราถึงมีอาการนอนกระตุกหรือสะดุ้งตอนนอน คือสิ่งนี้เป็นผลพลอยได้จากวิวัฒนาการของเรา อาจเป็นปฏิกิริยาตอบกลับโดยอัตโนมัติของสัตว์กลุ่มไพรเมตในสมัยโบราณที่เตือนคุณไม่ให้มีการคลายตัวของกล้ามเนื้อเมื่อคุณนอนบนต้นไม้สูง ตามหลักแล้วสมองตีความการผ่อนคลายผิดไป ว่ามันเป็นสัญญาณเตือนสัตว์กลุ่มไพรเมตที่หลับแล้วตกลงมาจากต้นไม้ ซึ่งทำให้กล้ามเนื้อตอบสนองอย่างรวดเร็วเป็นระบบแจ้งเตือน

อาการนอนกระตุกเป็นเรื่องปกติจนกว่ามันจะเริ่มสร้างความวิตกกังวล

อาการนอนกระตุกเป็นเรื่องปกติและไม่มีอะไรต้องกังวล แต่ผู้คนสามารถยึดติดไปกับมัน แล้วสามารถทำให้เกิดเป็นความวิตกกังวลได้ อีกครั้งที่สิ่งนี้สามารถนำไปสู่ความน่ารำคาญเมื่อมันเกิดขึ้นบ่อย ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคู่นอนของคุณ ความวิตกกังวลและอาการนอนไม่หลับที่หนักขึ้นนี้สามารถนำไปสู่อาการกระตุกที่มากขึ้น ส่งผลให้เกิดวงจรการตอบรับด้านบวก และหากสิ่งนี้เกิดขึ้นกับคุณ ทางที่ดีคุณควรจะปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการนอนหลับเพื่อดูว่าคุณสามารถทำอะไรกับมันได้บ้าง

คุณเคยมีอาการนอนกระตุกที่เกิดขึ้นตัวเองบ้างมั้ย ? แล้วคุณจัดการกับสถานการณ์นี้ได้ยังไง ?